بیابانها بخش اعظمی از جغرافیای کرهی زمین را در بر گرفتهاند که به دلیل داشتن آب و هوای خاص، پوشش گیاهی و جانوری مخصوص به خود دارند. بخش وسیعی از خاک سرزمین پهناورمان، ایران، را نیز بیابانها پوشاندهاند. قدم زدن بر روی شنهای روان، خیره شدن به آسمان پر ستاره و تماشای مناظر بکر و پوشش گیاهی ویژه، تجربیات نابی هستند که تنها با سفر به بیابان به دست میآیند. در این مقاله با زیباترین صحراهای روی کرهی زمین آشنا خواهیم شد.
وادی رم (Wadi Rum)، اردن
ذیب (Theeb) نام فیلمی است که در بیابانهای اطراف وادی رم در اردن فیلمبرداری شده است. این فیلم داستان پسر نوجوانی به نام ذیب را نقل میکند که در سال ۱۹۱۶ و در زمان سقوط امپراطوری عثمانی، یک افسر بریتانیایی را در بیابان راهنمایی میکند. کارگردان این فیلم، از بادیهنشینان عرب به عنوان بازیگر استفاده کردهاست، بادیه نشینانی که ۱۲۰۰۰ سال است که در این منطقه سکونت دارند. این فیلم، مناظر بی نظیری از بیابان وادی رم را به تصویر میکشد. برجهای ماسهسنگی مناطق حفاظت شده و درههای گسترده، به گونهای در این فیلم به نمایش در میآیند که بینندگان را به بازدید از آن ترغیب میکنند. گرچه امروزه صنعت گردشگری اردن، به دلیل منازعات و جنگ در کشورهای همسایه، با مشکل مواجه شدهاست.
علاوه بر شهر تاریخی پترا، بیابان وادی رم یکی از مهمترین مقاصد گردشگری، در اردن است. ماسهسنگهایی به شکل ماه با طیفی از رنگهای قرمز، پهنای وسیع وادی و ماسههای نارنجی رنگ، همه و همه از جذابیتهای این پهنهی وسیع زمین هستند. این میراث جهانی یونسکو که ۷۴۰۰۰ هکتار وسعت دارد، ۱۲۰۰۰ سال است که میزبان ساکنانش است و وجود سنگنگارهها، کتیبهها و بقایای باستانشناسی، گواه این مدعا است.
صحرای بزرگ آفریقا
بزرگترین صحرای گرم جهان که در شمال آفریقا واقع شده است، ۱۰ کشور را در بر میگیرد و مساحتی نزدیک به ۹,۴۰۰,۰۰۰ کیلومتر مربع (برابر با 3,629,360 مایل مربع) را میپوشاند یعنی به اندازه ی مساحت کشور چین. این بیابان از ارگ ها (Erg مناطقی پوشیده از تپههای شن و ماسهای)، دشتهای سنگی و وادیها یا درههای خشک تشکیل شدهاست. ساکنان این بیابان، از نژادهای گوناگونی هستند مانند قوم بربر در مراکش، نوبیها و صحراویها در موریتانی. بیشتر وسعت این بیابان که از لیبی، الجزایر و مصر میگذرد، در حال حاضر در دسترس گردشگران قرار ندارد اما کاروانهای شتر که از این نواحی میگذرند، گردشگران را به تپههای شنی Merzouga و Zagora میبرند تا از تماشای درخشش ستارگان بر پهنهی صاف و وسیع آسمان لذت ببرند.
بیابان نامیب (Namib)
شاید برای شما هم پرواز بر فراز ساحل اسکلت (Skeleton Coast) و دریاچهی خشک و نمکی Sossusvlei یکی از زیباترین سفرهای هوایی در طول عمرتان باشد. دیدن تپههای شنی که رنگشان از زرد و نارنجی شروع و به قرمز متمایل میشود برایتان بسیار جالب توجه خواهد بود. در بخشهایی از بیابان نامیب، صخرههایی با رنگهای اعجابانگیز دیده میشوند، از بنفش گرفته تا زرد روشن. این بیابان، نزدیک به ۸۱,۰۰۰ کیلومتر مربع از جنوب غربی آفریقا را در بر میگیرد. به غیر از چند محدودهی کوچک، در سایر نواحی این بیابان، انسانها سکونت ندارند. اما شمار کرگدنهای سیاه، یوزپلنگها و گورخرها در این مناطق، قابل توجه است.
Empty Quarter در شبه جزیرهی عربستان
Empty Quarter در شبه جزیرهی عربستان، واقع شده است و مساحتی نزدیک به ۶۵۰,۰۰۰ کیلومتر مربع از خاک عربستان سعودی، عمان، امارات متحدهی عربی و یمن را در بر میگیرد و از خطوط مارپیچی از تپههای شنی تشکیل شدهاست. این بیابان، پس از سفر جهانگرد معروف Wilfred Thesiger به شهرت رسید. او به همراه هفت نفر از بادیهنشینان عرب در سال ۱۹۴۶ از این بیابان عبور کرد. امروزه دسترسی به این مناطق برای گردشگران امروزی بسیار سادهتر از سفر بلندپروازانهی Thesiger است.
بیابان سونورا (Sonoran) در آمریکا و مکزیک
این بیابان، علاوه بر این که بخشهایی از آریزونا، کالیفرنیا و مکزیک را در بر میگیرد، مناطق حفاظت شدهی متعددی از جمله پناهگاه ملی حیات وحش Coachella Valley و پارک ملی جاشوا تری (Joshua Tree National Park) را نیز شامل میشود.
شاید محیط زیست این نواحی کمی خصمانه به نظر برسد ولی گونههای متعددی از گیاهان و جانوران در این منطقه یافت میشوند. این بیابان تنها نقطهی کرهی زمین است که کاکتوس Saguaro به طور خودرو رشد میکند. همان کاکتوس معروفی که حتماً در فیلمهای وسترن دیدهاید. علاوه بر این، حیواناتی نظیر کایوتها، مرغهای مگسخوار و بیش از هزار نوع زنبور، در این منطقه یافت میشوند.
درهی مرگ در آمریکا
زمانی که صحبت از شرایط ویژهی آب و هوایی و جغرافیایی باشد، بیابان سونورا در مقابل “دره ی مرگ” حرفی برای گفتن نخواهد داشت. پایینترین، خشکترین و گرمترین ناحیهی آمریکای شمالی که قبایل آمریکایی در زبان محلی آن را به عنوان Tümpisa میشناسند، درهی مرگ نام دارد که در شرق کالیفرنیا قرار دارد.
نام این بیابان، برگرفته از حادثهی مرگ سیزده نفر از کاشفان و معدنیابانی است که در سالهای Gold Rush در جریان اکتشافات اولیه در این منطقه، جان خود را از دست دادند. به علاوه، این بیابان به دلیل ارتفاع کم (۸۶ متر پایینتر از سطح دریا) یکی از گرمترین مناطق کرهی زمین است و کوههای اطراف نیز گرما را در این منطقه حبس میکنند. دمای هوا در این ناحیه، غالباً بیشتر از ۴۹ درجهی سانتیگراد (۱۲۰ درجه ی فارنهایت) است.
